یک مکانیسم تازه کشف شده می تواند خطر ابتلا به زوال عقل را توضیح دهد

8مه 2020 - میلیون ها نفر در سراسر جهان از مهار کننده های پمپ پروتون برای بیماریهایی مانند سوزش سر دل، گاستریت(ورم معده) و زخم معده استفاده می کنند. محققان موسسه ی کارولینسکا در سوئد اکنون گزارش داده اند که مصرف طولانی مدت این داروها می تواند خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد. نتایج آنها در ژورنالAlzheimer's &   Dementia منتشر شده است

دکتر طاهر داره- شوری، محقق ارشد گروه نوروبیولوژی، علوم مراقبت و جامعه در مؤسسه کارولینسکا، گفت: ما نشان دادیم كه مهار كننده های پمپ پروتون بر سنتز نوروترانسمیتور "استیل كولین" تأثیر می گذارند، این نوروترانسمیتور در بیماری هایی مانند بیماری آلزایمر نقش مهمی ایفا می كند. از آنجایی که هیچ درمان مؤثری برای این بیماری وجود ندارد، بنابراین باید از بروز عوامل خطر آن جلوگیری کرد. ما خواستار توجه بیشتر پزشکان به این موضوع هستیم تا از تجویز غیر ضروری این داروها برای مدت طولانی جلوگیری کنیم.

مهارکننده های پمپ پروتون(PPI) ، پمپ هایی که یون های هیدروژن اسیدی را از سلول های تشکیل دهنده مخاط انتقال می دهند، مهار می کنند. وقتی این پمپ ها از کار بیافتند، مقدار تولید اسید کاهش و در نهایت، آسیبی که اسید به بافت اطراف وارد می کند، کاهش می یابد. مطالعات جمعیتی قبلاً میزان بالای زوال عقل را در افرادی که ازمهارکننده های پمپ پروتوناستفاده می کردند، گزارش کرده اند، اما مکانیسم این ارتباط تاکنون مشخص نبود.

ابتدا محققان از شبیه سازی های کامپیوتری 3 بعدی برای بررسی نحوه ی تعامل شش نوعPPI ،- با مواد فعال مختلف-، با آنزیمی به نام استیل کولین ترانسفراز، که عملکرد آن ساخت انتقال دهنده ی عصبی استیل کولین است، استفاده کردند. استیل کولین به عنوان یک انتقال دهنده ی عصبی، برای عبور سیگنال بین سلول های عصبی مورد نیاز است، اما انتقال سیگنال تنها در صورت تولید مقدار کافی از این ماده اتفاق می افتد. شبیه سازی ها نشان داد که تمام داروهای آزمایش شده قادر به اتصال به آنزیم استیل کولین ترانسفراز هستند.

محققان سپس اثر این اتصال را تحلیل کردند. آنها دریافتند که تمام داروهای PPI، آنزیم استیل کولین ترانسفراز را مهار می کنند و در نتیجه تولید استیل کولین کاهش می یابد، جایی که اتصال مواد فعال دارویی به این آنزیم قوی تر باشد، اثر مهاری آنها نیز قوی تر می شود. داروهای مبتنی بر مواد فعالی مانند امپرازول، استومپرازول، تناتوپرازول و رابپرازول بیشترین افینیتی(گرایش و میل) را به آنزیم داشتند و بنابراین قویترین مهارکننده های آنزیم استیل کولین استراز بودند، در حالی که انواع پنتوپرازول و لانسوپرازول ضعیف ترین بودند.

اکنون دانشمندان به مطالعات تکمیلی برای بررسی اینکه آیا این مشاهدات آزمایشگاهی بیانگر همان چیزی است که در بدن اتفاق می افتد، نیاز دارند با این حال ، دکتر طاهر دره شوری در حال حاضر توجه پزشکان و مردم را بر عدم استفاده ی بیش از حد و غیر ضروری  PPI ها جلب کرده است.

وی می گوید: باید توجه بیشتری به بیماران سالخورده و کسانی که در حال حاضر مبتلا به زوال عقل هستند، داشته باشیم، همین مورد درباره ی بیماران مبتلا به بیماریهای ضعف عضلانی مانند ALS نیز صدق می کند، زیرا استیل کولین یک انتقال دهنده عصبی حرکتی اساسی است. در چنین مواردی پزشکان باید از داروهایی استفاده کنند که ضعیف ترین اثر را داشته باشند و تا حد ممکن آنها را با کمترین دوز و برای مدت زمان کوتاه تری تجویز کنند.

با این وجود، او تأكید کرد كه استفاده ی صحیح از داروها در افراد مسن می تواند بی خطر باشد، مادامی كه داروها برای مدت زمان محدود و هنگامی كه واقعاً مورد نیاز هستند، تجویز و استفاده می شود، زیرا سیستم عصبی ما بسیار انعطاف پذیر است، و تحمل تأثیر کوتاه مدت این داروها را دارد.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2020-05-newly-mechanism-dementia.html